Blokketentransacties kosten veel energie en rekenkracht

Vertrouwen is een belangrijk ingrediënt van een gezonde maatschappij, maar daar schort het steeds meer aan in het samenleving die steeds ‘slimmer’ wordt (dus niet). De digitalisering van de maatschappij heeft het wantrouwen alleen maar doen toenemen, vooral sedert Edward Snowden ons in 2013 onthulde dat de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA alles bespioneerde wat er digitaal te bespioneren viel. Die dienst kan daar zo’n tienmiljard dollar  per jaar aan besteden. Vertrouwen wordt een schaars goed. Misschien kan de blokketen, vooral bekend geworden door de kryptomunt bitcoin, dat vertrouwen herstellen. Technologie als oplossing van een technisch probleem, het klinkt niet goed…

In Amerika is het met die wild rondspionerende geheime diensten en met een gek als president natuurlijk helemaal raak. Daar had het vorig jaar nog maar eenderde vertrouwen in de Amerikaanse regering. In 2016, toen Obama nog resideerde, was dat nog 45%, ook niet bijster hoog.
Nu komt die blokketen in beeld. Ook het vertrouwen in het bedrijfsleven en de media daalt. Dat is natuurlijk heel vervelend, want geen maatschappij kan voortbestaan zonder vertrouwen.
De kryptomunten of althans de manier waarop de kryptomunten opereren zouden een oplossing voor het vertrouwensprobleem kunnen bieden, vooropgesteld natuurlijk dat we er op vertrouwen dat dat systeem wel veilig is: de blokketen, het beveiligde systeem dat de kryptomunten gebruiken voor hun transacties.

De blokketen is, althans wordt voorgesteld, als het systeem dat transacties eerlijk laat verlopen waarbij er niet gesjoemeld kan worden met gegevens, is het verhaal. Ongetwijfeld zal er wel weer een of andere bijdehanterik opduiken die zegt het systeem in de luren te hebben gelegd, maar vooralsnog houdt de blokketen als beveiligingsfenomeen stand.

IBM

Zoals gezegd is de blokketen bij de leek bekend geworden door de bitcoin, maar ook bedrijven als IBM, Microsoft en Intel bieden dat systeem aan om veilig zaken te kunnen doen. Ook bekende financiële instellingen als Goldman Sachs, de Nasdaq-beurs en Visa gokken op de geblokte keten.
Een blokketen is in feite een digitale legger en heel wat nieuwe bedrijven (spruiten) hopen die te kunnen gebruiken vooral allerlei toepasssingen zoals stemmen via het web, loterijen, identiteitskaarten en betalingen. Veel van die veranderingen zullen achter de schermen plaatsvinden en/of tussen bedrijven. We merken daar (dus) niet veel van. Het Amerikaanse onderzoeksbureau Gartner denkt dat in 2025 de blokketen betrokken is bij zo’n 176 miljard dollar aan handel en in 2030 ruim driebiljoen. Veel, dus, al zitten dat soort voorspellingen er vaak stevig naast.
Een blokketen is, zoals gezegd, een digitale legger, die de transacties bijhoudt, bestaand uit gegevensbestanden (blokken). Elk blok bevat een verzameling transacties, die, bijvoorbeeld, te maken hebben met de aankoop van een fiets. Nu wordt er natuurlijk ook veel digitaal vastgelegd, maar blokketens delen die kennis met de computers waarmee ze verbonden zijn. Dat kunnen er duizenden zijn. Elke computer heeft een kopie van de blokketentransacties.
Die decentralisering en synchronisering betekent dat niemand de baas is over de gegevens. Als een bedrijf iets aan een ander bedrijf verkoopt, dan zien ze beide dezelfde gegevens.

Kryptogtrafie

Dat niemand de baas is over die gegevens betekent niet dat ze openbaar zijn. Kryptografie en authentisering is er een wezenlijk onderdeel van. Daarbij worden dezelfde technieken gebruikt die moeten voorkomen dat je bankrekening wordt geplunderd, doordat je gegevens via het web zijn weggelekt. Een digitale sleutel zorgt er voor dat alleen de rechtmatige bij zijnhaar transactiegegevens in de blokketen kan komen en een andere digitale sleutel laat iemand anders bevestigen dat jij de rechtmatige echt bent die die transactie heeft ingevoerd/mag invoeren.

“Je kunt een netwerk van partijen bouwen die nooit eerder met elkaar gewerkt hebben en die geen reden hebben om elkaar te vertrouwen en die toch met elkaar transacties ondernemen”, zegt Brian Behlendorf van het hyperleggerproject van de Linux Foundation waar programmatuur voor de blokketentechnologie wordt ontwikkeld.
Een ander belangrijk kenmerk van de blokketenaanpak is de onveranderlijkheid. Je kunt er niet mee knoeien. Dan komen we op een kryptografisch begrip het ‘hekje’ (hash in het Amerikaans) terecht. ‘Hekken’ (hashen) is een manier om gegevens te reduceren tot een reeks willekeurige tekens. Zo levert de beroemde typemachinezin ’the quick brown fox’ het ‘hekje’ 9ECB36561341D18EB65484E833EFEA61EDC74B84CF5E6AE1B81C63533E25FC8F op als je gebruik maakt van de SHA-256-methode. Daarmee kun je niet meer terug naar die snelle bruine vos, lees ik. Een ander teken en je hebt het over heel iets anders.
Bij een blokketen zijn die hekjes verbonden zodat elke verandering onmiddellijk zichtbaar wordt, niet alleen voor het desbetreffende blok, maar voor alle blokken die later toegevoegd worden. “Het is net alsof je een kruiswoordpuzzel met een vulpen invult in plaats van met een potlood”, zegt Marie Wieck  van de blokketengroep vanvan IBM (1500 werknemers). “Je ziet het meteen als je in 3 horizontaal Mars invult in plaats van maan.”

Dat maakt sjoemelen lastig. Blokketens kunnen misdadigers onzichtbaar houden, maar maken het ook makkelijker de digitale plaats delict te achterhalen, vooral bij private blokketens die bedrijven kunnen opzetten om samen te werken.

Veel energie

Het proces om een blok te ketenen aan de blokketen, zodat dat niet meer veranderd kan worden (althans vandaag niet meer), zou delven (‘mining’) genoemd worden en dat zou een probleem zijn. Als jij en anderen transacties aankondigen op het blokketennetwerk dan gaan de computers in dat netwerk als razende aan de slag om een ingewikkelde wiskundige som op te lossen die verband houdt met die transacties. De computer die de som het eerst heeft opgelost meldt dat aan de andere in het netwerk en de transactie wordt geaccepteerd als andere computers hebben geverifieerd dat die in orde is. Zo kan hetzelfde concertkaartje niet twee keer verkocht worden (wel doorverkocht).
Al dat rekenwerk kost erg veel energie en de blokketentechnologie is dan ook bepaald niet klimaatvriendelijk. Ik heb daar eerder al iets over geschreven.
De blokketentransacties vreten niet alleen veel energie, maar zijn ook vrij traag. Die kunnen wel tien minuten duren en daarom is die technologie zo niet geschikt voor webwinkelen. Er moet nog een hoop gebeuren om die technologie te versnellen en minder ‘energiek’ te maken.
Er zijn wel ideeën, zoals, ‘het bewijs van inzet’. Dat zou weinig rekenkracht vergen en wellicht de toekomst zijn van het Ethereumproject, verbonden aan een andere webmunt, de ether, maar ook die technologie zal worden vervangen door nieuwe, is de verwachting. Zo zijn er Tezos en Dfinity. Die beloven de transactiesnelheden te vergroten tot wel 600 keer sneller dat Ethereum (Dfinity), maar Tezos schijnt zelf problemen ook te hebben.

De oorspronkelijke blokketen werd in 2009 beschreven door Sarashi Nakamoto, een schuilnaam voor een persoon of een groep. Bitcoin ging dat jaar van start. Momenteel telt die bitcoinblokketen 300 miljoen transacties.
Ether heeft het idee van ‘slimme’ contracten (altijd weer dat domme slim) populair gemaakt. Dat zijn progjes die draaien op het Ethereumnetwerk en automatisch als-dit-dan-dat-acties ondernemen. Zo kan zo’n ‘slim’ contract bij een veiling op een bepaalde tijd kijken wie de hoogste bieder is en die automatisch de eigendomsrechten toekennen.
Daarmee kan een blokketen helpen veel zaken te automatiseren. Zo zou je elektrische auto kunnen ‘beslissen’ wanneer het ’t goedkoopst is om aan het stroomnet te gaan hangen of het automatisch afhandelen van de financiële gevolgen van transacties.

Weinig wol?

Veel geschreeuw en weinig wol? Het lijkt er op dat de technologie wel zal doorzetten. “In 2018 zullen er veel projecten gestaakt worden die nooit hadden hoeven worden opgezet”, zegt Martha Bennett van Forrester. Er zijn volgens haar genoeg terreinen waar de blokketentechniek tekortschiet. De onveranderlijkheid heeft haar kostenkant. Ook hier speelt weer vertrouwen (of juist het gebrek daaraan).
Ik weet niet of dat alles is wat er te vertellen viel. Een sympathiek idee van bitcoin leek me dat de hoeveelheid bitcoins is vastgesteld (meer wordt het niet) en dat wij verlost zouden zijn van de banken, die nu in feite de financiële wereld regeren en ons. Hoe zou je in deze wereld staande houden als je geen bankrekening zou hebben? Ook heb ik steeds gedacht dat dat delven (‘mining’) ook echt het zoeken naar geld is. Degene die het eerst het wiskundige probleem oplost kan een kwart bitcoin (of zoiets) incasseren. las ik ergens. Afijn, als ik weer tegen wat aardigs aanloop, dan houd ik je op de hoogte…

Bron: CNet