Nobelprijswinnares Maria Ressa uit de Filipijnen (afb: WikiMedia Commons)
In het kader van een mediaal samenwerkingsverband “Story Killers” over nepnieuws en beïnvloedingscampagnes presenteert het Franse dagblad Le Monde de bevindingen over een Israëlische groep, die aangeduid wordt als Team Jorge. Dat zeer discrete bedrijf zou zijn (potentiële) klanten tal van vaak illegale diensten over de hele wereld aanbieden zoals het inbreken in e-postbussen en sociale-mediaprofielen en het zwart maken van politieke tegenstanders of bedrijven via nepprofielen e.d.
De webstek Story Killers is een uitlaat voor journalisten die onderzoek doen naar desinformatie. Dat type onderzoek schijnt niet geheel van gevaar ontbloot te zijn. Journalisten die zich daarmee bezighouden worden bedreigd, gevangen gezet en soms zelfs vermoord zoals de Indiase journaliste Gauri Lankesh (zij werd in 2017 vermoord door Hindoe-extemisten). In Story Killers zouden zo’n honderd journalisten van een dertigtal media (Le Monde heeft het over twintig) samenwerken om licht laten te schijnen in de duistere wereld van ‘desinformatiebedrijven’.
Als je dacht dat journalisten alleen worden vermoord en gearresteerd in autoritair geregeerde landen zoals Rusland dan heb je het mis, alleen al gezien bovenstaand voorbeeld. India lijkt zich onder president Narendra Modi steeds meer op het pad van het Rusland van Poetin begeven, waar censuur en onderdrukking steeds vaker ‘normale’ praktijk zijn geworden.
Zo werd in dat land vorig jaar zomer Mohammed Zubair, medeoprichter van Alt News, gearresteerd. Hij had opmerkingen gemaakt over de zijn inziens laakbare opmerkingen van een woordvoerder van de partij van Modi, de Hindoenationalistische BJP, maar zou zijn gearresteerd om tweets in 2018 over de, volgens hem, desinformatie over, onder meer, godsdienst en kaste.
De Finse journaliste Jessika Aro die onderzoek deed naar de trollenfabriek IRA (Internet Research Agency) in St. Petersburg werd slachtoffer van een desinformatiecampagne. Ze werd aangevallen via Twitter. Er werden kwalijke berichten gestuurd naar collega’s van haar en naar politici en zij en haar werkgever kregen klachten aan hun respectieve broeken. Zelfs haar (overleden) vader werd in die besmeuringsstrijd geworpen.
SK is nu zes maanden bezig. Het consortium probeert de desinformatiehuurlingen tot in hun holen te achtervolgen; van India tot Saoedi-Arabië, via Israël, Spanje en de Verenigde Staten, van kleine, ‘ambachtelijke’ operaties tot geavanceerde, professionele desinformatiebedrijven. De SK-journalisten vonden actoren in dit veld die beïnvloedingsdiensten aanboden, verkiezingen zouden kunnen manipuleren, reputaties konden beschadigen of zeiden de waarheid onderuit te kunnen halen.
Volgen SK zou een kwart van de journalisten die in niet-oorlogsgebieden tussen 2017 en 2022 zijn vermoord slachtoffer zijn geweest van desinformatiecampagnes en bedreigd zijn via sociale media. “Ze gebruikten het vrije woord om je het zwijgen op te leggen”, zegt de Filipijnse journaliste en winnares van de Nobelprijs voor de vrede Maria Ressa, die voor het eerst het bestaan van een trollenfabriek van de vorige, moorddadige, Filipijnse president Duterte onthulde. “Ik weiger te zwijgen.”
Bronnen: Le Monde, Story Killers