Logo van de FSB (afb: fsb.ru)

Nokia, fabrikant van communicatieapparatuur in Finland heeft gezegd zijn activiteiten in Rusland af te bouwen in reactie op de Russische overval van Oekraïne zoals veel andere westerse bedrijven. Volgens het Amerikaanse dagblad New York Times laat het bedrijf in Rusland meegeholpen om Poetin en zijn trawanten in staat te stellen de Russische burgers digitaal in de gaten en bedwang te houden via een apart opsporingssysteem (SORM).
Dat systeem zou zijn gebruikt om aanhangers van de Russische oppositieleider Aleksei Navalny te traceren. Ook zouden daarmee telefoongesprekken zijn afgeluisterd van een tegenstander van het Kremlin die later werd vermoord (Boris Nemtsov). Het zou volgens de NYT bedoeld zijn om Poetins onderdanen in het gareel te houden.
Nokia zou vijf jaar producten en diensten hebben geleverd om SORM te koppelen aan Ruslands grootste telecomaanbieder MTS. Nokia maakt geen afluisterapparatuur en dat soort zaken maar heeft volgens NYT wel mee geholpen SORMs aansluiting vorm te geven. De FSB, de belangrijkste geheime dienst en opvolger van de beruchte KGB waartoe Poetin ooit in dienst trad, zou SORM gebruiken om telefoons af te tappen, (e-)berichten te onderscheppen en andere bewegingen van burgers op het web te volgen.

Geweten

De documenten (van 2008 tot 2017) die de Amerikaanse krant heeft mogen inzien zouden overduidelijk hebben aangetoond dat Nokia moet hebben geweten dat het over een spionagesysteem ging. Het werk zou wezenlijk zijn geweest voor de zaken van Nokia in Rusland, waar het een voorname leverancier werd van communicatiesystemen aan verschillende telecombedrijven. Dat heeft het bedrijf geen windeieren opgeleverd.

Volgens spionagedeskundige Andrei Soldatov die door de krant in de arm werd genomen om de documenten van Nokia te beroordelen, zou de verwezenlijking van SORM zonder de bijdrage van Nokia niet mogelijk zijn geweest. “Ze moeten hebben geweten waar hun producten voor gebruikt zouden worden”, zei Soldatov, die werkzaam is aan het Europese centrum voor beleidsanalyse.
Nokia stelt dat het leveren was of wegwezen (in Rusland). Het bedrijf zou ook geen producten hebben geleverd of geïnstalleerd voor SORM zelf. Het zou internationale normen hebben gerespecteerd aangaande overheidstoezicht (op communicatie).

Bron: New York Times