Een rechtbank in Nederland heeft een einde gemaakt aan de omstreden SyRI-methode om door het koppelen van overheidsdata-banken en kunstmatige intelligentie uitkeringsfraude en belastingontduiking op te sporen. De rechter achtte de operatie in strijd met de mensenrechten. Volgens de klagers worden dergelijke spionagemethodes vaker stiekem gehanteerd zonder dat daar toezicht op is.

SyRI is een idee van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en ontworpen voor gemeenten om fraude met sociale voorzieningen op te sporen. Woensdag stelde de rechtbank dat SyRI in strijd is met privacyrechten die volgen uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De wet die SyRI mogelijk maakt, is onverbindend verklaard.

SyRI dient volgens de rechtbank wel een legitiem doel, de bestrijding van fraude. Het doel rechtvaardigt volgens de rechtbank zelfs inbreuk op de privésfeer, maar niet op de wijze waarop SyRI dat doet.

De speciale VN-rapporteur armoede en mensenrechten, Philip Alston, zei tevreden te zijn over de gerechtelijke uitspraak. “Dit is een duidelijke overwinning voor allen die oprecht bezorgd zijn over dergelijke bedreigingen van de mensenrechten. Dit is een van de eerste keren dat een rechtbank waar dan ook uitkeringsinstanties heeft teruggefloten op basis van mensenrechten.”

Bron: the Guardian, NRC Handelsblad