Terwijl de Amerikanen zich iets zouden aantrekken van de Europese zorgen over privacy, werken diverse Europese landen aan de aanpunting van hun eigen spionageprogramma’s, zo stelt de klokkenluidersstek the Intercept. In Amerika is een wetsvoorstel door het Huis van Afgevaardigden aangenomen (de Amerikaanse Tweede Kamer), waarmee zou moeten worden bewerkstelligd dat de privacy van buitenlanders ietwat beter wordt gerespecteerd. Zoals de praktijk nu is kunnen Amerikaanse veiligheidsdiensten buitenlanders bespioneren als ze dat goeddunkt. Ondertussen, zo gaat the Intercept verder, heeft de Franse Senaat een wet aangenomen die die diensten veel meer vrijheid geven en staan ook in andere Europese landen dergelijke ruimere bevoegdheden in de steigers. Duitsland lijkt de enige uitzondering.
Dat frustreert afgevaardigde Jim Sensenbrenner (Rep-Wis.) die de nieuwe Amerikaanse wet steunde omdat hij de verhoudingen met Amerika’s bondgenoten wilde verbeteren. “In plaats van de Amerikaanse praktijken te bekritiseren, beveel ik de EU aan de privacybescherming te verzekeren op het niveau dat ze van ons eisen.” Sedert klokkenluider Edward Snowden de praktijken van de NSA aan de grote klok hing, zou president Obama in de weer geweest zijn de zaak bij de Europese bondgenoten te sussen, zegt the Intercept. Het is een gevecht tegen de bierkaai. Toen Europa hoorde over de ongebreidelde spiezucht van de Amerikanen zonder aanziens des persoons, dreigden de Europeanen handelsakkoorden te heronderhandelen. Obama bewees in januari 2014 lippendienst aan die Europese zorgen. “Onze inspanningen zullen alleen effect hebben als gewone burgers er vertrouwen in hebben dat de VS hun privacy ook eerbiedigen.”
De Judicial Redress Act, zoals de onderhavige VS-wet heet, geeft het Amerikaanse ministerie van justitie de mogelijkheid burgers in sommige landen het recht te geven Amerikaanse diensten aan te klagen vanwege inbreuk op hun privacy. Toch vinden de Europeanen, zo klaagt the Intercept, de Amerikaanse wetgeving ontoereikend, maar de Europeanen hebben zelf boter op hun hoofd. Volgens burgerrechtengroepen in Europa is het een race naar meer vrijheid voor de veiligheidsdiensten. “Terwijl Amerika een slecht voorbeeld is geweest, hebben Europese landen soortgelijke en slechtere maatregelen genomen in de afgelopen jaren”, zegt Estelle Masse van de digitale-rechtenorganisatie Access Now. In 14 landen hebben veiligheidsdiensten sedert juni 2014 meer vrijheid gekregen, zo blijkt uit een onderzoek van Freedom House. “In plaats van dat veel Europese landen na de onthullingen van Snowden waarborgen zouden geven voor de bescherming van de privacy, is die bescherming juist verzwakt”, zegt Tomaso Falchetta van Privacy International. “Er zijn wetten gekomen met meer mogelijkheden voor veiligheidsdiensten en politie om zich met onze levens te bemoeien.” Als de Franse senaat de wet goedkeurt, dan mogen de Franse veiligheidsdiensten alle communicatie ‘opvegen’ die via internetkabels het land binnenkomen die van belang is voor buitenlandse politiek of voor de Franse economie of wetenschap. Terwijl in de VS het vergaren van inlichtingen op doelwitten gericht dient te zijn (of dat zo in de praktijk zo werkt is maar zeer de vraag) die verdacht worden van terrorisme of internationale misdaad, geeft de nieuwe wet de diensten in Frankrijk vrij spel om iedereen en alles buiten Frankrijk te bespioneren die/dat voor Frankrijk van politiek, economisch of wetenschappelijk belang is, zonder gerechtelijk toezicht of welk toezicht dan ook. “De rechtvaardiging van die maatregelen is zo breed dat die betekenisloos is”, zegt Kirsten Fiedler van European Digital Rights, een van de 30 organisaties die op 30 september een brief hebben gestuurd naar Franse parlementariërs om ze te bewegen tegen de wet te stemmen.
De Franse organisatie La Quadrature du Net stelt dat de overheid de angst voor terroristische aanvallen na de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo heeft misbruikt voor steun aan de nieuwe opsporingswetten in Frankrijk. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen dan is de Franse minister-president de enige toezichthouder. Ondertussen laat de wetgeving ruimte voor meer spionagetechnologie zonder dat er een haan naar kraait.Ook in het Verengd Koninkrijk wordt gewerkt aan ruimere bevoegdheden voor opsporingsdiensten op het wereldwijde web. Alleen Duitsland lijkt de uitzondering op de regel in Europa. Ook in het VK krijgen als het aan de Britse regering ligt veiligheidsdiensten en de politie de mogelijkheid iedere inwoner op internet te volgen, zonder dat daar een rechterlijke goedkeuring aan te pas komt, zo stelt de Britse krant the Guardian. Ook de Nederlandse regering wil de bevoegdheden van politie en andere opsporingsdiensten uitbreiden.
Sensenbrenner is vooral pissig over de uitspraak van het Europese Gerechtshof waarin de privacybescherming in de VS onder de maat werd bevonden, waardoor de Safe Harbor-overeenkomst tussen Europa en de VS op losse schroeven kwam te staan. Hij noemt de overeenkomst belangrijk voor de Amerikaanse economie. “Het hof kwam tot die beslissing ondanks het feit dat de VS hervormingen heeft doorgevoerd om de privacy te beschermen zonder de nationale veiligheid in gevaar te brengen. Goede wetgeving zoals de USA Freedom-act en de Judicial Redress-act, die niet alleen de privacy van mensen beschermt, maar ook de praktijken van de Amerikaanse veiligheidsdiensten transparanter hebben gemaakt. We moedigen onze Europese collega’s aan hetzelfde te doen.”
Bron: the Intercept