Lenta.ru conformeerde zich aan de ‘wensen’ van het Kremlin
Galina Timtsjenko was blij toen de nieuwsstek waar ze werkte de kaap van 3 miljoen gebruikers per dag rondde. Toen ze dat haar baas vertelde reageerde hij geschokt. Bij zo’n gebruikersaantal wordt de stek het doelwit van het Kremlin. Een maand later werd ze ontslagen en werd een Kremlinvriendelijke journalist ingehuurd voor Lenta.ru. Het Kremlin probeert een steeds steviger greep te krijgen op internet, dat volgens Poetin een project van de CIA is.
Dat gebeurt door een steeds knellender regel- en wetgeving. Sommige is te omzeilen, maar andere werkt wel degelijk, zoals de per 1 september aangenomen wet die bedrijven verplicht om de servers met informatie over Russische burgers op Russische bodem te plaatsen. Jarenlang heeft de Russische overheid zich op de tv geconcentreerd, maar nu bijna alle oppositionele tv-stations zijn verdreven of in het gareel gebracht lijkt het er op dat het Kremlin zich richt op het wereldwijde web, dat tot voor kort relatief ongemoeid gelaten werd.
Dat is sedert de Arabische lente veranderd en de opstand van de kiezers over de verkiezingsfraude in 2012. Daar kwam het gedoe in Oekraïne overheen. Timtsjenko werd maart vorig jaar ontslagen na een vraaggesprek met de leider van de extreemrechtse Oekraïense groep Rechtse Sector. Veel van haar collega’s gingen met haar mee en begonnen een nieuw project: Meduza. Die stek is gehuisvest in Letland omdat de Russische wetgeving het onmogelijk maakt in Rusland te werken. “Het is moeilijk. Geen van die wetten was nodig. Terreur is niet als ze iedereen tegelijk aanpakken, maar ieder individu op elk moment om elke reden”, zegt ze. In 2014 tekende Poetin een wet die uitingen van extremisme verbiedt, maar de wet is zo vaag geformuleerd dat daar alles onder valt wat de overheid niet aanstaat. Bloggers met meer dan 3000 volgers moeten zich registreren. Sommige ‘extremistische’ webstekken zijn al geblokkeerd, zoals dat van oud-wereldkampioen schaken Garri Kasparov, een fel criticus van de Russische president. Ook het blog van oppositieleider Alexei Navalny is geblokkeerd, maar medestanders hebben daar een oplossing voor gevonden middels spiegellocaties. Roeslan Leviev, een actief blogger, denkt dat de pogingen van het Kremlin zullen falen. Alles wat de regering doet op dit gebied is kwetsbaar en verkeerd en zal het tegenovergestelde bereiken, volgens hem. Als een blog wordt geblokkeerd dan wordt dat alleen maar populairder. Bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne ontstond er een nieuwe internetstrijdwijze om informatie over het web te verspreiden die hybride oorlog werd genoemd. Er werden nieuwe webstekken opgezet en profielen in de sociale media gestart om een stortvloed aan informatie te verstrekken, waarbij de grens tussen vals en verzinsel vervaagde. Het was opmerkelijk hoe snel het Kremlin van tactiek veranderde bij dit conflict. Op webniveau geen massa-aanvallen op webstekken zoals in Georgië of de Baltische staten, maar trollen die de informatievoorziening naar de hand van hun meester (= het Kremlin) proberen te zetten.
In april vorig jaar werd de oprichter van het populaire Russische sociale medium VKontakte gedwongen te vertrekken. VKontakte heeft 240 miljoen gebruikers. Nu gebeurt er wat er op het gebied van tv gebeurde, was de verwachting, maar mensen bleven informatie versturen die het Kremlin niet zint, zoals berichten over het sturen van Russische soldaten naar Oost-Oekraïne of over gesneuvelde Russische soldaten. Die berichten werden opgepakt en wijd verspreid door internationale media. De porositeit van internet zou, anders dan bij tv, het Kremlin weinig kans van slagen geven internet in de greep te krijgen, denken actieve Russen. De tijd zal het leren.
Bron: ABC News