Er gaan al stemmen op om baar geld maar helemaal af te schaffen. Steeds meer mensen betalen met kaart of telefoon. Het gemak dient de mens, maar dat maakt ons ook bijzonder kwetsbaar, stelt Jem Bendell, hoogleraar aan de universiteit van Cumbria, in het blad New Scientist. Onderzoek voor de webcursus Money and Society wees uit dat we vier belangrijke gevaren te duchten hebben van een geldloze samenleving.
Een voordehandliggend en belangrijk risico is natuurlijk de aflsuiting van het geldloze betalingssysteem. Hoe overleef je dan in een maatschappij waar het geld is uitgebannen? Ruilhandel? Een tweede risico is die van de marktoverheersing. Slechts twee maatschappijen (Visa en MasterCard) beheersen 80% van de creditkaartmarkt, in sommige landen is dat (dus) nog meer. Een derde kwetsbaarheid is de wat Bendell noemt de datarijkheid van de elektronische betaling: een briefje van 50 is een briefje van vijftig en zegt niets (niet veel) over de bezitter, maar bij e-betaling worden zaken vastgelegd, met inbegrip van, minimaal, naam en banknummer. Met al die gretig in het rond loerende veiligheidsdiensten is natuurlijk de grote vraag hoe veilig die gegevens bij de financiële instellingen zijn. Niet, schat ik zo, niet in Amerika, maar ook niet in Europa.
Het laatste zorgelijk punt dan Bendell aankaart, in zijn ogen de zorgelijkste, de wat hij noemt ‘bewapening’ van betalingssystemen. Overheden maar ook losse politici dwingen banken rekeningen te blokkeren van hun onwelgevallige organisaties. Zo werden de rekeningen van WikiLeaks geblokkeerd door MasterCard, Western Union en PayPal na verzoeken van Amerikaanse politici. In 2012 kreeg de in België gevestigde organisatie SWIFT, die zorgt voor de beveiliging van het betalingsverkeer, de opdracht alle diensten op te schorten aan Iraanse banken. Dat gebeurde omdat het land ervan verdacht werd bezig te zijn een atoombom in elkaar te sleutelen. Iets soortgelijks zou zijn gebeurd bij het blokkeren van Russische banken.
Betalen met baar geld is misschien klungelig, eindigt de hoogleraar, maar als we dat geheel willen vervangen door elektronische betalingen, dan zal er wat te kiezen moeten zijn en zullen we beter beschermd moeten worden tegen (overheids)willekeur.
Bron: New Scientist