Bill Marczak onderzoekt spionageactiviteiten van overheden (afb: NYT)

In de afgelopen vijf jaar is de mensenrechtenactivist Achmed Mansoer uit de Verenigde Arabische Emiraten (VAR) in de gevangenis gezet en ontslagen. Zijn paspoort werd gestolen en zijn auto gejat, zijn elektronische post bekeken, zijn gangen nagegaan en zijn bankrekening werd € 125 000 lichter gemaakt. Hij werd twee keer in een week geslagen. Het geval van Mansoer zou exemplarisch zijn voor wat overheden hun burgers aandoen als ze niet in de pas van de overheid willen lopen. In steeds meer landen zou de overheid naar informatische hulpmiddelen grijpen om lastige burgers dwars te zitten. Die spiewaar is nu zo goedkoop dat zelfs armlastige landen als Ethiopië zich die kunnen veroorloven, schrijft de Amerikaanse krant de New York Times. Laten we daarbij niet vergeten dat de spionage van de eigen burgers in de VS verre van abnormaal is.
De barrières op de eigen burgers te bespieden zijn nooit lager geweest. Er zijn tientallen bedrijven die zich in dit marktsegment bewegen, van de NSO Group en Cellebrite in Israel tot Finfisher in Duitsland en Hacking Team in Italië. Alle verkopen die aan overheden spiewaar. Een aantal bedrijven in de VS leiden spionnen en politiemensen op om hun eigen programmatuur te ontwikkelen. Daarmee kan in veel gevallen de beveiliging omzeild worden. Sommige landen gebruiken die om hun burgers te bespioneren, andere om dissidenten het zwijgen op te leggen en/of te straffen. “Er is weinig regelving”, zegt Bill Marczak van de universiteit van Toronto, die een onderzoek doet naar het gebruik van spiewaar. “Elke overheid kan die zo kopen of iemand inhuren die die ontwikkelt. We zien dat zelfs de armste landen die gebruiken, dus geld is niet langer een barrière.”
Hij onderzocht de e-berichten van Mansoer en vond dat voor zijn arrestatie hij bestookt was met spionageprogrammatuur van Finfisher en Hacking Team. Beide bedrijven verkopen systemen om computers en telefoons ‘om te bouwen’ tot afluistersystemen, waarmee berichten gelezen, gesprekken getapt en locaties bepaald kunnen worden. Leve de elektronisch samenleving. Midden in de Arabische lente in 2011 werd Mansoer aangehouden samen met vier anderen op beschuldiging de bestuurders van VAR te hebben beledigd. Onder internationale druk werden ze spoedig vrijgelaten, maar de problemen hielden daarna niet op. Kort na zijn vrijlating werd hij geslagen, zijn auto werd gestolen en er verdween het ekwivalent van € 125 000 dollar van zijn bankrekening. Pas toen Marczak de spiewaar vond een jaar later, kreeg hij in de gaten dat hij elektronisch bespied werd. Uit rekeningen van Hacking Team in 2015 werd duidelijk dat VAR een goede klant was (tweede na Marokko). VAR zou 634 500 dollar hebben betaald om 1100 mensen te bespioneren. Die facturen kwamen vorig jaar naar buiten toen Hacking Team-computers werden gekraakt.
Het Italiaanse bedrijf zou geen contacten meer hebben met VAR, maar dat heeft meer te maken met het schrappen van de vergunning door de Italiaanse overheid. Nu mag het bedrijf alleen nog maar in Europa verkopen. Ik ben benieuwd aan welke landen, het blijft tenslotte spiewaar. Marczak denkt dat VAR nu zelf zijn programmatuur ontwikkelt. “VAR is veel verder sedert 2012 toen we de Hacking Team-programmatuur ontdekten. Ze staan niet op het niveau van de VS of Rusland, maar stijgen in de rangorde.”

Journalist

Eind vorig jaar kwam hij in contact met een journalist uit Londen, Rori Donaghy, die schrijf voor de Middenoosten-nieuwsstek Middle East Eye. Het bleek dat er pogingen zijn gedaan zijn computer te kraken. Een beetje armoedig, vind ik, is dat de manier om een computers te kraken nog steeds is door mensen te verleiden op een foute koppeling te klikken (wat mensen kennelijk nog steeds gedachteloos doen). Marczak ontdekte dat er meer VAR-bewoners doelwit waren en tenminste drie daarvan werden gearresteerd. Mansoer: “Op een dag wordt je voor terrorist uitgemaakt, al weet je niet eens hoe je een kogel in een geweer doet.”<
Ik zou, meneer Marczak, graag wat meer horen van de activiteiten van de overheid in de zogenaamde beschaafde wereld, van Europa, de VS. Over China en Rusland hebben we het dan natuurlijk niet.

Bron: the New York Times